Dostępne formaty plików: PDF
Wydawnictwo | Wolters Kluwer |
ISBN | 978-83-8390-196-1 |
Data wydania | 28 listopada 2024 |
Język: | Polski |
Liczba stron: | 579 |
Rozmiar pliku: | 6,2 MB |
Zabezpieczenie: | Znak wodny |
Dostępne formaty plików: PDF
Podejście Pierre’a Bourdieu to jedno z ważniejszych teoretycznych i metodologicznych ujęć we współczesnych naukach społecznych. Wykorzystując je w badaniach empirycznych polskiego świata prawa, autorka dowodzi, że jest to nadzwyczaj użyteczne i wydajne narzędzie analityczne w prawoznawstwie.
Przeprowadzone przez autorkę badania pozwalają na nowatorskie odczytanie historii prawa na tle szerszych przekształceń społeczno-politycznych, oryginalną analizę prawniczego świata akademickiego, wreszcie innowacyjne spojrzenie na instytucje prawne na przykładzie Trybunału Konstytucyjnego.
W publikacji autorka odkrywa nieoczywiste struktury funkcjonowania prawniczej akademii (m.in. zasady prestiżu i wielowymiarowej hierarchii) oraz rynku usług prawniczych, a także ich wzajemne, nieraz złożone powiązania. Ponadto wyjaśnia symboliczny wymiar prawa i jego władzy, mechanizmy budowania i utraty legitymizacji przez instytucje prawne, a także kontrowersyjne zależności między prawem a polityką. Jednocześnie proponuje szereg uzupełnień i rozwinięć teorii Bourdieu. Poczynione ustalenia są szczególnie interesujące w odniesieniu do współczesnego uniwersum prawnego, które kształtowało się w warunkach niekapitalistycznych, co może okazać się paradygmatyczne dla krajów, których historia jest do polskiej zbliżona.
Książka jest przeznaczona dla przedstawicieli nauki, prawników praktyków, pracowników administracji, studentów wydziałów prawa, filozofii, socjologii i politologii. Będzie również wsparciem dla badaczy, którzy chcą prowadzić empiryczne analizy na gruncie prawoznawstwa.
„Dekonspiracja poznawczego ograniczenia tradycyjnego prawoznawstwa decyduje w moich oczach o szczególnym pożytku lektury książki i jej inspiracyjności. To trochę tak, jak włączenie się muzykologa do trwającej, ożywionej dyskusji kompozytorów, muzyków, dyrygentów i śpiewaków. Im wszystkim muzykolog objaśni, co robią, dlaczego i o co się spierają”.
Z przedmowy prof. dr hab. Ewy Łętowskiej
Podziękowania 9
Przedmowa 11
Wprowadzenie 19
CZĘŚĆ PIERWSZA
Rozdział 1
Przestrzeń społeczna 29
1.1. Kto i dlaczego może bać się Pierre’a Bourdieu? 29
1.2. Relacyjna ontologia 41
1.3. Pole 47
1.4. Kapitał 55
1.5. Ekonomia dóbr symbolicznych 64
1.6. Pierwotna akumulacja kapitału: wyłanianie się pola 67
1.7. Pole władzy 74
1.8. Formalizacja pola: geometryczna analiza danych 82
Rozdział 2
Habitus 91
2.1. Podejście prakseologiczne 94
2.2. Dystynktywność praktyk społecznych 100
2.3. Ku przemocy symbolicznej 105
Rozdział 3
Władza symboliczna 109
3.1. Społeczne wytwarzanie wiary 111
3.2. Poznanie – uznanie – nierozpoznanie 117
3.3. Rzecz o męskiej dominacji 123
3.4. Władza symboliczna a habitus klasowy i płciowy 133
Rozdział 4
Pole prawne 141
4.1. Powstanie państwa i interes w bezinteresowności 142
4.2. Autonomia i reguły wejścia 147
4.3. Podział prawniczej pracy 150
4.4. Zmysł praktyczny prawnika 157
4.5. Pobożna hipokryzja i podstawy prawniczej wiary 164
4.6. Język prawa i strategie uniwersalizacji 173
4.7. Warunki alchemii społecznej, wytwarzanie neutralności i arystokratyczny dystans 177
4.8. Postscriptum: jak rozumieć prawnika 185
CZĘŚĆ DRUGA
Rozdział 5
Geneza i struktura pola prawnego w Polsce 191
5.1. Okres międzywojenny: początki kształtowania się mikrokosmosu prawnego 192
5.1.1. Trzy ilustracje walk w polu prawnym 203
5.1.2. Struktura pola prawnego w okresie międzywojennym 211
5.2. Pole prawne w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej 212
5.2.1. „Aparat” władzy: stalinizm 212
5.2.2. Poszerzenie autonomii: „odwilż” 1956 r. 226
5.2.3. Częściowa delegitymizacja kapitału politycznego: marzec 1968 r. i jego następstwa 241
5.2.4. Poszukiwanie legitymizacji i relatywna autonomizacja pola prawnego 244
5.2.5. Struktura pola prawnego w PRL 256
5.3. Pole prawne w Polsce po 1989 r. 258
5.3.1. Od korporacji do rynku 267
5.3.2. Dwie ilustracje „ekonomii na opak” 277
5.3.3. Rekonfiguracja pola: wejście akademików do zawodów prawniczych 282
5.3.4. Struktura pola prawnego po 1989 r. 297
5.4. Wnioski: historia pola prawnego w Polsce 299
Rozdział 6
Akademickie subpole prawne 301
6.1. Reguły gry pola naukowego 303
6.2. Dialektyka habitusu i pól: trajektoria Leona Petrażyckiego 310
6.2.1. Trajektoria naukowa na granicy imperiów 313
6.2.2. Strategie kompensacyjne i sublimacja porażki 319
6.2.3. Wytwarzanie nowej pozycji, nierówny obieg idei i strukturalne konieczności 326
6.2.4. Wnioski: zrozumieć uczonego 331
6.3. Kapitał symboliczny w akademickim subpolu prawnym – konkursy „Państwa i Prawa” (1951–2022) 331
6.3.1. Nagrody za najlepsze prace habilitacyjne 337
6.3.2. Nagrody za najlepsze rozprawy doktorskie 355
6.3.3. Wnioski: strategie monopolizacji i petryfikacja struktury 372
6.4. Subpole filozofii prawa 374
6.4.1. Miejsce ogólnych nauk o prawie w akademickim subpolu prawnym 374
6.4.2. Konstrukcja obiektu badawczego 377
6.4.3. Główne podziały w subpolu filozofii prawa 388
6.4.3.1. Dominujący vs zdominowani 389
6.4.3.2. Ścieżka naukowa vs akademicka 394
6.4.3.3. Strategie publikacyjne 399
6.4.3.4. Stypendia i staże międzynarodowe: przepływ idei 407
6.4.4. Podziały symboliczne i podziały społeczne 411
6.4.4.1. Hierarchia uniwersytetów 412
6.4.4.2. Hierarchia płci 419
6.4.4.3. Hierarchia tematów naukowych 425
6.4.5. Strategie wielopozycyjności 433
6.4.5.1. Wykonywanie zawodu prawniczego 438
6.4.5.2. Pozycje filozofów prawa w innych polach 444
6.4.6. Struktura subpola filozofii prawa 448
6.4.7. Wnioski: wielowymiarowość gry w subpolu filozofii prawa 451
6.5. Subpole prawa pracy 456
6.5.1. Kapitały naukowe 457
6.5.2. Podziały symboliczne i podziały społeczne 464
6.5.3. Wielopozycyjność praktyk 470
6.6. Homologie: subpole prawa pracy vs subpole filozofii prawa 475
6.7. Wnioski: ekonomia praktyk w akademickim subpolu prawnym 477
Rozdział 7
Przestrzeń Trybunału Konstytucyjnego 489
7.1. Legitymizacja prawna a legitymizacja społeczna 490
7.2. Relacyjność i symboliczny wymiar instytucji prawnych 495
7.3. Socjogeneza: społeczne warunki powstania polskiego sądu konstytucyjnego 496
7.4. Podwójna prawda Trybunału i obiegi uprawomocnienia 498
7.5. Formalizacja przestrzeni Trybunału Konstytucyjnego 500
7.6. Podstawowe podziały przestrzeni sądu konstytucyjnego 506
7.6.1. Biegun zawodowy vs biegun akademicki 506
7.6.2. Biegun sędziowski vs prokuratorski z kapitałem politycznym 509
7.6.3. Dodatkowe charakterystyki 511
7.7. Trajektoria Trybunału Konstytucyjnego (1985–2023) i rodzaje legitymizacji 512
7.8. Logika wyborów partyjnych 516
7.9. Wnioski: wektory autonomii i heteronomii polskiego sądu konstytucyjnego 524
Zakończenie, czyli o niedosycie i nadziei 527
Aneks 529
Akty prawne i orzeczenia 539
Bibliografia 541
Źródła internetowe 563
Spis rycin 571
Spis tabel 573
Spis wykresów 575