Ochrona sygnalistów w samorządzie terytorialnym. Od wolności wypowiedzi do zarządzania zgodnością

Wykaz skrótów | str.17

Wstęp | str.27

Część I

Ogólna

Rozdział I

Dyrektywa 2019/1937 w sprawie ochrony osób zgłaszających naruszenia prawa Unii – istota i znaczenie | str.39

1. Wprowadzenie | str.39
2. Standard ochrony sygnalistów | str.40
3. Kontekst | str.41
4. Istota dyrektywy | str.42
5. Znaczenie dyrektywy | str.45
6. Wdrożenie dyrektywy | str.47
7. Ochrona sygnalistów a RODO | str.48

Rozdział II

Skutki zwłoki w implementacji dyrektywy 2019/1937 | str.51

1. Brak transpozycji dyrektywy | str.51
2. Brak właściwej implementacji dyrektyw w porządku krajowym z punktu widzenia sygnalisty | str.56
3. Stan wiedzy w JST o obowiązku ochrony sygnalistów po upływie terminu do transpozycji dyrektywy | str.57
4. Ochrona sygnalistów na gruncie art. 10 EKPC | str.59
5. Wolność wypowiedzi a dozwolona krytyka władzy czy pracodawcy przez sygnalistę | str.64

Rozdział III

Zakres podmiotowy obowiązków wdrożeniowych w sferze publicznej | str.67

1. Wprowadzenie | str.67
2. Organy publiczne | str.68
3. Podmioty publiczne | str.70
4. Charakter obowiązku | str.71
5. Wyłączenie z art. 23 ust. 5 u.o.s. | str.73
6. Wyłączenie z art. 23 ust. 5 u.o.s. w kontekście celów dyrektywy 2019/1937 | str.74
7. Urząd gminy i starostwo powiatowe jako szczególne jednostki organizacyjne | str.75

Rozdział IV

Instytucja prawna sygnalisty i zakres jego ochrony | str.77

1. Pojęcie legalne sygnalisty | str.77
2. Praktyczny wymiar pytania, kto może być sygnalistą | str.79
3. Przedmiot zgłoszenia | str.79
4. Zakres ochrony sygnalistów | str.81
5. Od kiedy ochrona sygnalisty? | str.84
6. Sygnalista jako osoba szczególnie chroniona | str.85
7. Załatwianie sprawy sygnalisty | str.85
8. Sprawa z zakresu prawa pracy | str.86
9. Kumulacja roszczeń pracowniczych i o odszkodowanie | str.87

Rozdział V

Tajemnice, wyłączenia, poufność i ochrona danych | str.91

1. Wprowadzenie | str.91
2. Wyłączenia przedmiotowe w ochronie sygnalistów | str.92
3. Brak kontekstu związanego z pracą jako przesłanka wyłączenia przedmiotowego | str.94
4. Tajemnica dziennikarska | str.96
5. Tajemnica przedsiębiorstwa | str.97
6. Poufność tożsamości sygnalisty | str.98
7. Prawa osoby, której dotyczy zgłoszenie | str.101
8. Kwestie informatorów | str.102
9. Przetwarzanie i przechowywanie danych osobowych | str.102
10. Administrator danych osobowych | str.103

Rozdział VI

Podstawowe uwarunkowania wdrożeniowe | str.107

1. Uwarunkowania ogólne | str.107
2. Interes publiczny jako niejedyna z przesłanek działania sygnalisty | str.109
3. Zgłoszenia anonimowe | str.110
4. Wady ustawy o ochronie sygnalistów | str.111

Rozdział VII

Role organów JST i urzędów je obsługujących w procesie wdrożeń | str.113

1. Wprowadzenie | str.113
2. Sygnalista w urzędzie – u pracodawcy samorządowego – podmiotu publicznego | str.114
3. Sygnalista w urzędzie jako aparacie pomocniczym organu publicznego | str.115
4. Sygnalista w urzędzie jako jednostce wspólnej obsługi | str.121

Rozdział VIII

Czy rynek usług whistleblowingowych wypaczył cele wdrożeń? | str.123

1. Rynek usług i produktów whistleblowingowych – podaż | str.123
2. Rynek usług i produktów whistleblowingowych – popyt | str.125

Rozdział IX

Compliance w JST jako znikający punkt odniesienia | str.127

Rozdział X

Etyczność działania w administracji samorządowej | str.135

1. Wprowadzenie | str.135
2. Znaczenie etyki w administracji samorządowej | str.137
3. Polityka etyczna w JST | str.138
4. Dokumenty wspierające infrastrukturę etyczną urzędu JST | str.140
5. Pełnomocnik ds. etyki w urzędzie JST | str.141
6. Standardy etyczne pracowników samorządowych | str.142
7. Czynniki ryzyka wpływające na nieetyczne działania | str.144
8. Polityka etyczna, ze szczególnym uwzględnieniem działań antykorupcyjnych, w kontekście sygnalistów | str.144

Część II

Zagadnienia szczegółowe związane z obowiązkami wdrożeniowymi dotyczącymi ochrony sygnalistów w JST

Rozdział I

Przedmiot zgłoszeń styczny z innymi procedurami | str.151

1. Wprowadzenie | str.151
2. Tryby uzupełniające się | str.152
3. Tryby wykluczające się | str.155

Rozdział II

Stosowanie Kodeksu postępowania administracyjnego w sprawach sygnalistów | str.159

1. Założenia wyjściowe | str.159
2. Kodeks postępowania administracyjnego w wewnętrznym postępowaniu zgłoszeniowym przed podmiotami prawnymi | str.160
3. Kodeks postępowania administracyjnego w zewnętrznym postępowaniu zgłoszeniowym przed organem publicznym | str.161

3.1.  Wprowadzenie | str.161

3.2.  Właściwość organów publicznych i rozstrzyganie sporów o właściwość | str.162

3.3.  Zbieg skargi i zgłoszenia o naruszeniu | str.162

3.4.  Zaświadczenie | str.163

Rozdział III

Metodologia wdrożeń w JST | str.165

1. Przedmiot i termin wdrożeń | str.165

1.1.  Procedury i kanały informacyjne | str.165

1.2.  Kadry i szkolenia | str.165

1.3.  Bezpieczeństwo danych osobowych | str.166

1.4.  Inne obowiązki | str.166

1.5.  Terminy | str.166

1. Podstawowe kroki przed decyzją o wdrożeniu systemu zgłoszeń sygnalistów | str.167
2. Harmonogram wdrażania systemu zgłoszeń sygnalistów | str.168

Rozdział IV

Kanały zgłoszeniowe – dostępne i postulowane | str.173

1. Wymogi prawne | str.173
2. Prymat aplikacji webowych | str.175
3. Podstawowe wymagania wobec aplikacji webowych i ich dostawców | str.176

Rozdział V

Procedura zgłoszeń wewnętrznych i zewnętrznych | str.179

1. Podobieństwa i różnice | str.179
2. Przykłady pułapek legislacyjnych w budowaniu procedur zgłoszeniowych | str.182
3. Procedura zgłoszeń wewnętrznych | str.184

3.1.  Charakter prawny procedury | str.184

3.2.  Podmiot zewnętrzny | str.187

3.3.  Wytyczne co do treści zarządzenia wprowadzającego procedurę | str.187

3.4.  Wytyczne co do treści procedury | str.190

1. Procedura zgłoszeń zewnętrznych | str.193

4.1.  Wprowadzenie | str.193

4.2.  Wytyczne w zakresie ustalenia i wprowadzenia procedury | str.195

Rozdział VI

Kadry | str.201

1. Systematyka stanowisk urzędniczych i pomocniczych w JST | str.201
2. Zadania pracowników załatwiających sprawy sygnalistów | str.202

2.1.  Zadania ogólne z zakresu compliance | str.202

2.2.  Zadania szczegółowe dotyczące sygnalistów | str.204

2.3.  Zadania związane z funkcją gwaranta | str.206

1. Pozycja organizacyjna | str.206

3.1.  Komórka organizacyjna | str.206

3.2.  Usytuowanie w organizacji | str.207

3.3.  Upoważnienia | str.207

1. Obowiązki i odpowiedzialność | str.208

4.1.  Podstawowe obowiązki | str.208

4.2.  Obowiązki szczególne | str.209

4.3.  Odpowiedzialność | str.209

1. Kwalifikacje | str.210

5.1.  Wymogi kwalifikacyjne ogólne | str.210

5.2.  Wymogi kwalifikacyjne szczególne | str.212

5.3.  Wytyczne w zakresie kompetencji miękkich | str.213

1. Wytyczne w zakresie kadr i organizacji załatwiania spraw sygnalistów w JST | str.215

Rozdział VII

Szkolenia i edukacja | str.219

1. Wprowadzenie | str.219
2. Wytyczne w zakresie wdrażania planu szkoleń i edukacji | str.220

Rozdział VIII

Obowiązki towarzyszące | str.223

1. Prowadzenie rejestru zgłoszeń wewnętrznych | str.223
2. Prowadzenie rejestru zgłoszeń zewnętrznych | str.225
3. Sprawozdanie dotyczące zgłoszeń zewnętrznych | str.227
4. Obowiązek publikacji w Biuletynie Informacji Publicznej zasad dotyczących zgłoszenia zewnętrznego | str.228

Rozdział IX

Żądanie zaświadczenia w sprawach sygnalistów | str.231

1. Wprowadzenie | str.231
2. Art. 38 u.o.s. jako samodzielna podstawa prawna do wydawania zaświadczeń dla sygnalistów | str.232
3. Zakres podmiotowy postępowań o wydawanie zaświadczeń dla sygnalistów na podstawie art. 38 u.o.s. | str.234
4. Interes prawny w uzyskaniu zaświadczenia w oparciu o art. 38 u.o.s. | str.235
5. Forma i treść żądania wydania zaświadczenia na podstawie art. 38 u.o.s. | str.237
6. RODO w postępowaniach o wydanie zaświadczenia na podstawie art. 38 u.o.s. | str.237
7. Zaświadczenia w sprawach sygnalistów wydawane na podstawie art. 217 k.p.a. | str.238

Rozdział X

Zakres ochrony pracowników załatwiających sprawy sygnalistów | str.241

Rozdział XI

Liczba mieszkańców JST a obowiązek ustalenia kanałów wewnętrznych | str.245

1. Znowu problem z art. 23 ust. 5 u.o.s. | str.245
2. Mieszkaniec gminy czy mieszkaniec powiatu? | str.247
3. Metody ustalania liczby mieszkańców | str.248
4. Kto ma ustalić liczbę mieszkańców danej JST? | str.251

Rozdział XII

Odesłanie z art. 10 ust. 1 u.o.s. na przykładzie ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu | str.253

1. Kwestia odesłania w zakresie stosowania przepisów | str.253
2. Odesłania w zasadach techniki prawodawczej | str.254
3. Skutki zastosowanego odesłania | str.254
4. Podmioty zobowiązane w ustawie o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu | str.257

Rozdział XIII

Wnioski i rekomendacje | str.261

1. Rekomendacje dla jednostek samorządu terytorialnego | str.261
2. Wnioski dla rynku usług whistleblowingowych | str.262
3. Konieczność dalszych działań | str.262
4. Wnioski delege ferenda | str.264

4.1.  Wprowadzenie | str.264

4.2.  Propozycje tworzące | str.265

4.3.  Propozycje porządkujące | str.267

4.4.  Propozycje kasacyjne | str.268

Część III

Propozycje aktów wewnętrznych i innych dokumentów wdrożeniowych

1. Projekt uchwały organu stanowiącego w sprawie kierunku działania organu wykonawczego gminy w zakresie lokalnej polityki antykorupcyjnej i etyki działania oraz ochrony sygnalistów w administracji gminnej | str.271
2. Projekt polityki antykorupcyjnej i etyki działania w administracji gminnej | str.277
3. Projekt zarządzenia kierownika urzędu gminy (burmistrza) w sprawie pełnomocnika ds. etyki i polityki antykorupcyjnej i organizacji załatwiania spraw sygnalistów w urzędzie gminy | str.291
4. Projekt zarządzenia kierownika urzędu gminy (burmistrza) w sprawie wprowadzenia lokalnej polityki antykorupcyjnej i etyki działania w administracji gminnej | str.297
5. Projekt oświadczenia pracownika jednostki organizacyjnej JST o zapoznaniu się z lokalną polityką antykorupcyjną i etyką działania oraz ochroną sygnalistów w administracji gminnej | str.301
6. Ankieta przedwdrożeniowa dla administracji gminnej | str.303
7. Projekt zarządzenia kierownika urzędu gminy (burmistrza) w sprawie ustalenia i wprowadzenia procedury zgłoszeń wewnętrznych w administracji gminnej | str.317
8. Projekt procedury zgłoszeń wewnętrznych w administracji gminnej | str.319
9. Projekt upoważnienia pracownika urzędu gminy do wykonywania czynności w sprawach ochrony sygnalistów w imieniu kierownika urzędu gminy (burmistrza) | str.341
10. Projekt zarządzenia organu wykonawczego gminy (burmistrza) w sprawie ustalenia i wprowadzenia procedury zgłoszeń zewnętrznych | str.343
11. Projekt procedury zgłoszeń zewnętrznych dla organów gminy | str.345
12. Projekt klauzuli informacyjnej dotyczącej ochrony danych osobowych | str.365
13. Projekt zakresu zadań i czynności pracownika samorządowego zatrudnionego w komórce organizacyjnej ds. załatwiania spraw sygnalistów urzędu gminy | str.371
14. Projekt planu szkolenia i edukacji w zakresie lokalnej polityki antykorupcyjnej i etyki działania oraz ochrony sygnalistów w administracji gminnej | str.379
15. Projekt zaświadczenia o podleganiu ochronie określonej w przepisach rozdziału 2 ustawy o ochronie sygnalistów | str.385

Bibliografia | str.387

Orzecznictwo | str.391