Duchy i boginie. Kobiety w koreańskich wierzeniach - Dominika Chybowska-Jang, Jeon Heyjin

Duchy i boginie. Kobiety w koreańskich wierzeniach

Dominika Chybowska-Jang, Jeon Heyjin

58,99 zł

Dostępne formaty plików: EPUB, MOBI

Wydawnictwo Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
ISBN 978-83-233-5536-6
Data wydania 25 czerwca 2025
Język: Polski
Liczba stron: 304
Rozmiar pliku: 1,5 MB
Zabezpieczenie: Znak wodny
Fragment: Pobierz fragment EPUB
Język: Polski
Liczba stron: 304
Rozmiar pliku: 1,5 MB
Zabezpieczenie: Znak wodny
Fragment: Pobierz fragment MOBI
58,99 zł

Dostępne formaty plików: EPUB, MOBI

Opis

Kobiety odzyskują głos

Koreańska kultura ludowa pełna jest historii o żeńskich zjawach nawiedzających świat ludzi. To kobiety, które zginęły w wyniku fałszywych oskarżeń lub odebrały sobie życie z powodu nieszczęśliwej miłości. Powracają, by ujawnić doznane krzywdy, domagać się zadośćuczynienia, a niekiedy wymierzyć sprawiedliwość tym, którzy nadużyli swojej władzy. Bywa, że jako mściwe duchy porzuconych żon sprowadzają choroby na swoje następczynie. Każda z tych historii kryje w sobie prawdę o brutalnej rzeczywistości i społecznych nierównościach.

W fascynującym świecie koreańskich mitów i legend znajdziemy również opowieści o pramatkach, bóstwach opiekuńczych, górskich boginkach i szamankach łączących świat żywych ze światem zmarłych.

Jeon Heyjin, ujawniając wpływ patriarchalnych struktur na dawne narracje, splata wątki mitologiczne z przenikliwą refleksją nad współczesnością. Opowieści zawarte w książce są uniwersalnym świadectwem ludzkiej siły, a ich echo rozbrzmiewa w nieustannej walce kobiet o swoje prawa.

Demonologia i feminizm? Jeon Heyjin łączy te dwa zagadnienia w tyleż zaskakującą, co fascynującą opowieść o duchach, przemocy i patriarchacie. Jej książka to nowatorski głos w dyskursie feministycznym, oddający sprawiedliwość kobietom skrzywdzonym za życia, a po śmierci niewpasowującym się w neokonfucjański porządek. Jednocześnie Duchy i boginie są pasjonującą lekturą dla miłośników koreańskiej mitologii i demonologii.
dr Blanka K. Dżugaj, dziennikarka i orientalistka, twórczyni i redaktorka naczelna portalu „Kulturazja”

Mitologia i folklor Półwyspu Koreańskiego nie są tak dobrze znane, jak dziedzictwo jego sąsiadów, ale ostatnie lata przynoszą entuzjastom tego kręgu kulturowego coraz więcej powodów do zadowolenia. Jednym z nich jest polskie tłumaczenie książki Jeon Heyjin, która przybliża nam przebogaty świat duchów, bogiń i zjaw koreańskich. Wśród nich najbardziej rozpoznawalna – dzięki serialom – jest Arang, ale wiele z przedstawionych w Duchach i boginiach postaci również zasługuje na miejsce w szeregu ciekawych istot nadnaturalnych. Zmarłe żony pragnące jeszcze raz zobaczyć się z ukochanym, boginie panteonu szamanistycznego wyparte przez późniejsze bóstwa męskie, zawzięte duchy wracające, by szukać zemsty i ukojenia – wszystkie one mocno oddziałują na wyobraźnię i zmuszają do refleksji. Wartościowe są również zawarte w książce komentarze do każdej z historii, pogłębiające tło kulturowe owych legend i podań.
Można zaryzykować stwierdzenie, że lata mijają, ale sytuacja kobiet w dalszym ciągu nie jest godna pozazdroszczenia. Osoby czytelnicze z łatwością zatem odnajdą w niesprawiedliwości dotykającej kobiety minionych epok odbicie współczesnej sytuacji, która nadal czeka na gruntowną przemianę.
dr Renata Iwicka, Uniwersytet Jagielloński

Spis treści

Od autorki 11

Wprowadzenie. Wsłuchajmy się w ich głosy 14
Kobiety powracające z urazą 17
Czym są pilgi i yadam? 21

1. Kobiety, które padły ofiarami przestępstw 23

Ofiary morderstw stają się duchami 24
Opowieść o Arang 24
Mściwy duch gisaeng w gospodzie 29
Dziewczyna, która uratowała życie urzędnikowi 30
Yi Wonji i córka ministra 31

Mężczyźni polujący na duchy 33
Nam Guman i Min Jeongjung 35
An Jongyak, łowca duchów 36

Dlaczego duchy przychodziły do urzędników? 39

Czym są teksty z gatunku gongan? 43

2. Córki padające ofiarami sabotażu macoch 46

Córki, które straciły wszystko, na czym mogły polegać 47
Opowieść o Janghwie i Hongryeon 47
Opowieść o sowie 50

Macochy pożądające majątku poprzednich żon 52
Yi Gibin, który pomógł przy podziale majątku po zmarłej matce 54
Córka Bae Ibala zamordowana przez stryja i macochę 58

Samobójstwo jako sposób na udowodnienie swojej niewinności 61
Opowieść o Jeong Eulseonie 63

Gdzie byli ojcowie? 67
Opowieść o Kongjwi i Patjwi 69

Czym jest „pokrewieństwo łona”? 74

3. Miłość zadeptana przez władzę i dyskryminację 76

Kiedy władza rozdziela zakochanych 78
Opowieść o Anie i służce 78
Opowieść o Unyeong 81

Ci, którzy dzierżą władzę, zamykają usta nawet duchom 85
Min Jeongjung próbujący zbałamucić siostrę swojego pomocnika 86
Sim Jeong, zabójca żony nauczyciela 88
Opowieść o panience Jang z wyspy Gogeum 90

Miłość przekraczająca granice światów 94
Opowieść o Yi zaglądającym przez mur 94
Opowieść o zakładzie w świątyni Manboksa 99

Miłości zakończone samobójstwem 103
Generał Sin Rip i panienka 104
Kwon Pil i posiadłość trzech wdów 108
Yi Yongmuk i wdowa 109
Nam Sago i córka rzeźnika 111
Yi i córka nadzorcy 113

Kobiety przemienione w potwory oraz bestie, które stały się kobietami 115
Mniszka, która przemieniła się w węża 115
An Jongyak wysłany, by przepędzić przemienionego w węża mnicha 117
Jo Sik i panna, która stała się wężem 118
Yi Sunsin i panna przemieniona w węża 120
Tygrysica zakochana w Kim Hyeonie 122

Panna młoda czekająca na ukochanego 126
Geneza świątyni pani Hwang na górze Ilwol (1) 126
Syn ministra Yi i córka ministra Kima 128

Opowieści o miłości do innych gatunków 131

4. Przemoc domowa w czasach Joseon 132

Żony i nałożnice popełniające morderstwa, by zaskarbić sobie uczucia 133
Opowieść o Deukok 134
Opowieść o Ok 137
Minister Kim uwalniający zmarłą kobietę od rozgoryczenia 138

Kiedy zmarła małżonka pozbywa się swojej następczyni 140
Dwie żony Kanga 140

Tragedie spowodowane przez teściów 142
Opowieść o Sukyeong 143
Kim Jeongguk rozpoznaje wiersz napisany przez ducha 145
Mściwy duch wygnanej synowej 147
Geneza świątyni pani Hwang na górze Ilwol (2) 149

Matki niepotrafiące opuścić swych dzieci 152
Historia królowej Hyeondeok 152
Matka króla U 155
Żona Wielkiego Księcia Inpyeonga 157
Nauki matki 158
Żona Hong Jungseonga 159
Matka Yu Sajonga 160

Chilgeojiak, czyli wygoda wyłącznie dla mężczyzn 162

5. Kobiety jako ofiary wojen i kataklizmów 164

Ofiary wojen zabierają głos 165
Senna kronika z wyspy Gang 165

By zaznać spokoju, niezbędny jest pochówek 172
Mnich Seonyul, który powrócił z zaświatów 172
Matka Kwon Sonyonga 174
Grób, który spłonął 176
Opowieść o Skale Krosnowej 177
Pogrzeb pewnej rodziny wyprawiony przez O Seonga i Han Euma 177
Wojownik, który pochował Jongnang 178
Wdzięczność kobiety, która utonęła 179

Wizje duchów spowodowane lękiem przed śmiercią 180
Śmierć przywoływana przez zawodzenie duchów 180
Rodzina szlachciców z Jukjeon 182
Nawiedzony dom w dzielnicy Muksa 183
Choi Wonseo i goblinia chata 185

Problemy na rynku mieszkaniowym w Hanseong u schyłku Joseon 187

6. Siła kobiecych rytuałów niosących pocieszenie duchom 188

Gut, czyli kobiece rytuały 189
Skarga młodej matki, która zmarła po porodzie 191

Bóstwa opiekuńcze w domach 195
Seongju 196
Teoju 197
Jowang 197
Sam 198
Chilseong 199

Niesienie pocieszenia krewnym, którzy odeszli z tego świata 201
Duch pani An nękający bratanka 202
Teściowa, która została wężem 205
Opowieść o bratowej Won Saana 207

Kultura szamańska skupiona na kobietach 210

7. Wymazane z historii i zapomniane boginie 211

Pierwsze boginie, stworzycielki świata 212
Babcia Mago 213
Babcia Seolmundae 214
Pieśń stworzenia 217
Wielki Gwiezdny Król i Mały Gwiezdny Król 217
Opowieść o tym, jak babcia Mago poddała się Dangunowi 219

Boginie mające w opiece utworzone państwa 220

Pani Yuhwa, matka Jumonga 221
Światła Matrona, stworzycielka Gai 223
Mit o narodzinach króla Suro spisany w Garakgukgi 224
Święta Matka z góry Seondo rodzi Bak Hyeokgeose i Aryeong 225
Cnotliwa Dama, żona boga góry Mokmyeok 229

Górskie boginie przypominające ludzi 231
Święta Matka Królowa Niebios z góry Jiri 232
Ponowne zamążpójście bogini wdowy z góry Guryong 234
Babcia Dajagu z Jukryeong 237
Opowieść o babci Seogu 238

Kobiety, które doświadczyły cierpienia i stały się boginiami 239
Danggeumaegi zostaje boginią Sam 240
Opowieść o księżniczce Bari 243

Osiadłe jako bóstwa hogu 250
Duchy panien z Kaplicy Krzewów 250
Pan Yi Hoe i jego żony 252

Kolejność rytuału seulskiego 256

Różne imiona bogini ospy 258

Zakończenie. Historie kobiet, które powstają i dziś 259

Załącznik. Materiały dotyczące kobiecych zjaw 263

Opowieści o duchach w zbiorach pilgi i yadam 263
Opowieści o duchach kobiet zawarte w Encyklopedii koreańskiej literatury ustnej i opowieści pisanych 282
Historie o duchach kobiet na kartach klasycznych powieści 287

Bibliografia 295

Przypisy 299