Cywilnoprawna odpowiedzialność profesjonalnego pełnomocnika za błąd

Magdalena Bieluk

Opis

Monografia jest odpowiedzią na wciąż niewyczerpujące opracowanie tematyki cywilnoprawnej odpowiedzialności profesjonalnego pełnomocnika za błąd. Autorka w sposób kompleksowy stara się wytłumaczyć główne problemy związane z tą instytucją, jakie pojawiają się zarówno na gruncie teoretycznym, jak i praktycznym.

Celem monografii jest przedstawienie złożoności zawodów profesjonalnych pełnomocników, na przykładzie radcy prawnego, adwokata, barristera, solicitora, abogado i procuradora de los tribunales, a w tym: drogi, jaką muszą przebyć do osiągnięcia uprawnień zawodowych oraz pokazania złożoności roli, jaką pełnią, wykonując obowiązki zawodowe. Autorka w publikacji błąd popełniony przez pełnomocnika definiuje w sposób obiektywny, tj. jako postępowanie sprzeczne z powszechnie akceptowaną wiedzą prawniczą i powinnościami zawodowymi, wynikającymi z umowy z klientem, ustaw zawodowych, zasad etyki oraz deontologii zawodu.

Autorka dokonuje szczegółowej analizy - w kontraście do zasad wynikających z europejskich reżimów prawnych (Hiszpanii oraz Anglii i Walii) - polskiego modelu odpowiedzialności cywilnoprawnej profesjonalnego pełnomocnika za błąd w celu weryfikacji, czy i w jakim zakresie potrzebna jest jego zmiana bądź uzupełnienie. W publikacji dokonano oceny obecnego modelu odpowiedzialności oraz wysunięto postulaty de lege ferenda. Porównanie reżimów odpowiedzialności, analiza aspektów pozytywnych i negatywnych każdego z systemów oraz ich zestawienie, przyczyniło się do wyciągnięcia wniosków relewantnych z punktu widzenia optymalnego modelu odpowiedzialności profesjonalnego pełnomocnika za błąd.

Niewątpliwym atutem tej pozycji jest odwołanie nie tylko do najnowszego orzecznictwa, lecz także powiązanie tematu w ogóle z praktyką sądową, poprzez wybranie najciekawszych aspektów i kontekstów dla przedmiotowej odpowiedzialności trzech różnych porządków prawnych: polskiego, hiszpańskiego oraz Anglii i Walii.

Część teoretyczna przeplata się z częścią praktyczną publikacji, co czyni ją swoistym poradnikiem dotyczącym instytucji odpowiedzialności cywilnej profesjonalnego pełnomocnika.

Książka składa się z IX rozdziałów:

• status profesjonalnego pełnomocnika w polskim systemie prawnym, w którym omówiono zawód radcy prawnego i adwokata, w tym ich potencjalną unifikację;
• przesłanki odpowiedzialności cywilnej radcy prawnego i adwokata w polskim systemie prawnym, w tym ich relacje z klientami, odpowiedzialność deliktową i kontraktową oraz jej przesłanki. Ponadto w rozdziale tym dokonano analizy winy i jej sprzężenia ze związkiem przyczynowo-skutkowym, doprowadzającego do powstania szkody;
• analiza przypadków praktycznych w polskim systemie prawnym, czyli przede wszystkim obowiązkowe ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej, w tym także stany faktyczne dotyczące postępowań przeciwko pełnomocnikom;
• status profesjonalnego pełnomocnika w Anglii i Walii, w tym formy wykonywania zawodu barristera i solicitora, a także instytucje takie jak Legal Ombudsman czy Alternative Bussiness Structure;
• cywilna odpowiedzialność profesjonalnego pełnomocnika w reżimie prawa angielskiego, w którym dokonano omówienia obowiązków, związanych z wykonywaniem zawodu w systemie angielskim, w tym w zakresie wiedzy prawniczej, przeanalizowano rolę umowy z klientami, odpowiedzialności za czyny niedozwolone czy słuszności i stosunku powierniczego;
• analiza przypadków praktycznych w angielskim systemie prawnym, w którym to skomentowano regulacje dotyczące obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej, dane statystyczne i dokonano analizy orzecznictwa;
• status profesjonalnego pełnomocnika w hiszpańskim systemie prawnym, czyli zawody abogado i procurador de los tribunales oraz postępowanie dyscyplinarne według prawa hiszpańskiego;
• cywilna odpowiedzialność profesjonalnego pełnomocnika w reżimie prawa hiszpańskiego, w którym to scharakteryzowano relację pełnomocnik-klient oraz przesłanki odpowiedzialności cywilnej pełnomocnika, wskazując też na ogólne zasady odpowiedzialności cywilnej obowiązujące w Hiszpanii;
• analiza przypadków praktycznych w hiszpańskim systemie prawnym, czyli postępowanie dyscyplinarne w praktyce oraz omówienie wyroków w sprawach poruszających kwestie istotne z punktu widzenia reżimu odpowiedzialności cywilnej abogados w Hiszpanii.

Każdy rozdział został opatrzony krótkim podsumowaniem. Zwieńczeniem całej monografii jest przedstawienie przez Autorkę wniosków końcowych, w których w sposób niezwykle klarowny podsumowuje dotychczasowe funkcjonowanie samorządów zawodowych i zasady wykonywania zawodu zarówno w Polsce, Hiszpanii, jak i Anglii i Walii. Autorka trafnie wysuwa też postulaty de lege ferenda w zakresie rozwiązań, które mogłyby zostać wprowadzone do polskiego systemu w celu usprawnienia obecnego reżimu odpowiedzialności cywilnej polskich profesjonalnych pełnomocników.

Książka adresowana jest do przedstawicieli wszystkich zawodów prawniczych, w tym przede wszystkim sędziów, adwokatów, radców prawnych, a także prokuratorów czy komorników. Jest też dobrym ugruntowaniem wiedzy dla aplikantów, studentów prawa, jak również osób zainteresowanych tematyką odpowiedzialności cywilnej.